အႏွစ္ ၂၀၀၀ က ဘ၀ကို ျပန္ျမင္ႏုိင္စြမ္းရွိသူ

ဒီျဖစ္ရပ္ဟာ တကယ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္ဆန္္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီး သိပၸံသုေတသနပညာရွင္မ်ား နဲ႔ သတင္းဌာနႀကီးေတြ စစ္ေဆးမွတ္တမ္းတင္ထားခဲ့တဲ့ တကယ္ျဖစ္ရပ္ပါ။ သက္ရွိထင္ရွားေနခဲ့တဲ့ ပုဂၢဳိလ္တစ္ေယာက္ရဲ႕ျဖစ္ရပ္ပါ။ ဒီလုိ ၿပီးခဲ့တဲဘ၀ေတြကို မွတ္မိတဲ့ျဖစ္ရပ္ဟာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ သိပ္ေတာ့ မစိမ္းေပမယ့္ အခုျဖစ္ရပ္လုိမ်ဳိး လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀၀၀ ခန္႔ကို အတိအက်ျပန္ျမင္ခဲ့သူရဲ႕ ျဖစ္ရပ္ကေတာ့ ရွားပါးျဖစ္ရပ္တစ္ခု ျဖစ္တာေၾကာင့္ သုတဇုန္ မိတ္ေဆြမ်ားထံ ဗဟုသုတ အေနနဲ႔ မွ်ေ၀လုိက္ပါတယ္။
သူ႔နာမည္ကေတာ့ အာသာဖလား၀ါဂ်ဴး(Arthur Flowerdew)…။ ၿဗိတိသွ် တပ္မေတာ္က အၿငိမ္းစားအရာရွိတစ္ဦး…။ သူ႔ဟာ ထူးျခားတဲ့အိပ္မက္တစ္ခုရွိတယ္။ ဒီအိပ္မက္ကုိ သူ ၁၀ႏွစ္သား အရြယ္ေလာက္ကတည္းက မက္ခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ‘ထူးျခားဆန္းၾကယ္ေသာ အနီေရာင္ၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီး’ တစ္ခုကုိ မၾကာခဏထင္ထင္ရွားရွား ျမင္မက္ရျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒီလုိျမင္မက္ရာမွာ အိပ္မက္မွ်သာ မဟုတ္ပဲ အဲဒီၿမဳိ႕ေတာ္ကျမင္ျမင္သမွ်အရာတုိင္းကုိ ေသေသခ်ာခ်ာရင္းႏွီးေနသလုိ ခံစားရျခင္းျဖစ္တယ္။

အသက္တျဖည္းျဖည္းႀကီးလာလုိ႔ စစ္တပ္ကေန အၿငိမ္းစားယူၿပီးသည့္တုိင္ ဒီအိပ္မက္က ေပ်ာက္မသြားခဲ့ဘူး။ ဒီအေၾကာင္းကုိ အျခားမိတ္ေဆြမ်ား နဲ႔ ဇနီးျဖစ္သူ ဖရီဒါကို မၾကာခဏေျပာခဲ့ေပမယ့္ သူတုိ႔ကလက္မခံခဲ့ဘူး။ မေကာင္းတဲ့နိမိတ္တစ္ခုလုိ႔ပဲ ယူဆၾကတယ္။ အာသာကုိယ္တုိင္လည္း ဒီအိပ္မက္ေၾကာင့္ အၿမဲစိတ္ထဲမွာ မရွင္းလင္းပဲ အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ တစ္ေန႔ တီဗီအစီအစဥ္ၾကည့္ရင္း ေဂ်ာ္ဒန္ႏုိင္ငံက ေရွးေဟာင္းေနရာေတြအေၾကာင္း ျပသေနတာကို ေတြ႔လုိက္တယ္။ ဒီမွာပဲ သူ႔အိမ္မက္ထဲက အနီေရာင္ၿမဳိိ႕ေတာ္ႀကီးကို ေတြ႔လုိက္ရတယ္။
“မိန္းမေရ ေတြ႔ၿပီေတြ႔ၿပီ..အဲဒါ..ငါမက္မက္ေနတဲ့ၿမဳိ႕ ၊ ငါေနခဲ့တဲ့ၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီးကြ” လို႔ အလန္႔တၾကားဟစ္ေအာ္မိတယ္။ သူျပလုိက္တဲ့ေနရာက ေဂ်ာ္ဒန္ေရွးေဟာင္းၿမဳိ႕တစ္ၿမဳိ႕ျဖစ္တဲ့ ပီထရာၿမဳိ႕ေတာ္..တကယ္လည္း အနီေရာင္ၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီး…..

ပီထရာၿမဳိ႕ေတာ္ နဲ႔ အတူပတ္၀န္းက်င္ ျမင္ကြင္းမ်ားကို တီဗီမွာျမင္လုိက္ရတဲ့အခါ အာသာဟာ ႏွစ္ရွည္လမ်ားထမ္းပုိးခဲ့ရတဲ့ ၀န္ထုပ္ႀကီးကို ပစ္ခ်လုိက္သလုိ စိတ္ေပါ့ပါးသြားတယ္။ အဲဒီမွာတင္ပဲ သူ႔စိတ္ထဲမွာ အတိတ္က အေၾကာင္းေတြ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ကြင္းဆက္သဖြယ္ေပၚလာခဲ့ေတာ့တယ္။ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ခန္႔က အဲဒီဘ၀မွာ သူက စစ္သားတစ္ေယာက္ ၊ သူ႔မွာ ဇနီး နဲ႔ သားတစ္ေယာက္ သမီးတစ္ေယာက္ရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူေနခဲ့တဲ့ အိမ္ ၊ ပတ္၀န္းက်င္မွ အေဆာက္အအုံမ်ား နဲ႔ ဘုရားရွိခုိးေက်ာင္းႀကီး…။ စစ္သားဆုိေပမယ့္ သူက ၿမဳိ႕ရဲ႕ ဂိတ္ကိုေစာင့္ရတဲ့ စစ္သား ၁၀ေယာက္ရဲ႕ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္။
၀တ္ထားတဲ့ ၀တ္စုံက အာရပ္၀တ္စုံနဲ႔ ဆင္တူတယ္။ နဖူးစည္းပတ္ထားၿပီး ေခါင္းေဆာင္းတစ္ခုကို ေဆာင္းထားရတယ္။ လက္ထဲမွာေတာ့ လွံတစ္ေခ်ာင္းကို ကုိင္ထားရတယ္။ လွံလက္ကုိင္ကို သစ္သားနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားၿပီး လွံဖ်ားကုိ ေၾကး၀ါကြပ္ထားတယ္။ အဲဒီတုန္းက သူ႔အသက္က ၃၀ ခန္႔သာ ရွိေသးတယ္။ သူ နဲ႔သူ႔အေဖာ္ေတြဟာ ေက်ာက္တုံးၿမဳိ႕ေတာ္ရဲ႕ တံခါးေပါက္ကုိ ေစာင့္ၾကပ္ေနရတယ္။ တံခါးေပါက္က ၁၂ ေပခန္႔ က်ယ္တယ္။ သူ႔ျမင္ကြင္းထဲမွာ ရန္သူစစ္တပ္က သူတုိ႔ၿမဳိ႕ေတာ္ထံခ်ီတက္လာတာကိုျမင္တယ္။ သူေရွ႕တည့္တည္ကုိ အာရုံစုိက္ေနစဥ္မွာပဲ သူ႔အနီးေက်ာက္တုံးေနာက္ကြယ္က သန္မာထြားက်ဳိင္းတဲ့ ရန္သူစစ္သားတစ္ေယာက္ လွံကုိ၀င့္ၿပီး ရုတ္ခ်ည္းေပၚလာတာကို ေတြ႔လုိက္ရတယ္။ သူဘယ္လုိမွ မကာကြယ္ႏုိင္ေတာ့။ သူ႔ေနာက္ေက်ာျပင္က စူးရွတဲ့ ေ၀ဒနာခံစားလုိက္ရၿပီး..ေလာက တစ္ခုလုံးေမွာင္မုိက္သြားရေတာ့တယ္။

အာသာဟာ သူ႔စိတ္ထဲမွာ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေပၚလာခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို စာေစာင္တစ္ခုမွာ ေရးသားလုိက္တယ္။ ၀ထၳဳဆန္ဆန္ဒီလုိ အေၾကာင္းအရာကို မည္သူက ယုံပါ့မလဲ။ ဒါေပမယ့္ အာသာက သူမေရာက္ဖူးတဲ့ ေနရာတစ္ခုအေၾကာင္းနဲ႔ အဲဒီတုန္းက ျဖစ္ရပ္ေတြကို အေသးစိတ္ေရးထားေတာ့ အားလုံးအံၾသခဲ့ၾကရတယ္။ သမုိင္းသုေတသနပညာရွင္မ်ားက သူ႔ကိုစစ္ေဆးလုိၾကသလုိ ဘီဘီစီသတင္းဌာနႀကီးကလည္း စိတ္၀င္စားသြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သုေတသီအဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔နဲ႔ အတူ အာသာကုိ ေလယာဥ္ပ်ံနဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္ကို ပို႔ေဆာင္ေပးခဲ့တယ္။ အန္မန္ၿမဳိ႕ေတာ္ကေန မုိင္ ၁၀၀ေက်ာ္ကြာေ၀းတဲ့ သဲကႏၱာရႀကီးထဲကို ဂ်စ္ကားနဲ႔ ခရီးဆက္ခဲ့ၾကတယ္။
“ဟုိး..ေရွ႕ကျမင္ေနရတဲ့ ေက်ာက္ေတာင္ႀကီးကို ၾကည့္ၾကစမ္း ၊ ကြ်န္ေတာ္ေနခဲ့တဲ့ ပီထရာၿမဳိ႕က အဲဒီေတာင္ေက်ာ္တာနဲ႔ ေရာက္ၿပီ” ဂ်စ္ကားေပၚကေန အာသာ၀မ္းသာအားရ ေအာ္ေျပာလုိက္တဲ့အသံ။ တကယ္လည္း ေက်ာက္ေတာင္လြန္တာနဲ႔ ပီထရာၿမဳိ႕ရဲ႕ တစ္ခုတည္းေသာ ၀င္ေပါက္တံခါးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဆစ္ေတာင္ကုန္းကို ေရာက္ခဲ့ၾကၿပီေလ။
၀င္ေပါက္ကုိ ပိတ္ဆုိ႔ထားေသာ ေက်ာက္တုံးႀကီးကုိ ဖယ္ရွားလုိက္တဲ့အခါ ထုိးထုိးေထာင္ေထာင္ျဖစ္ေနတဲ့ ဘုရားေက်ာင္း၏ တုိင္လုံးႀကီးမ်ားကုိ အားလုံးျမင္ေတြ႔လုိက္ၾကတယ္။ အာသာအဖုိ႔ေတာ့ ျဖစ္ရပ္မ်ား အေသးစိတ္ ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ထပ္ေပၚလာခဲ့တယ္။
“ေဟာဒီေနရာေပါ့ဗ်၊ ကြ်န္ေတာ္အသတ္ခံခဲ့ရတဲ့ေနရာ ၊ ကြ်န္ေတာ့္ကုိ သတ္သြားတဲ့ လူထြားေကာင္ႀကီးကိုေတာင္ ကြ်န္ေတာ္ျမင္ေယာင္မိတယ္”

အာသာေျပာသည္မွာ အတိအက်မွန္ကန္ေၾကာင္း ၊ ဘီစီ ၄ရာစု၀န္းက်င္က ဆီးရီးယန္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ပီထရာၿမဳိ႕ေတာ္ကုိ တုိက္ခုိက္ဖ်က္စီးခဲ့ေၾကာင္း သမုိင္းသုေတသီတုိ႔က ေထာက္ခံခဲ့ၾကတယ္။ ၿမဳိ႕ေတာ္ကိုေတြ႔ရွိခဲ့ေပမယ့္ သမုိင္းသုေတသီေတြဟာ အေပၚယံေလာက္ပဲ သိရွိေလ့လာႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္။ အာသာက ထုိေခတ္က ပီထရာၿမဳိ႕ရဲ႕ ဓေလ့ထုံးတမ္းေတြ ၊ ေနထုိင္မႈပုံစံေတြ ၊ တာ၀န္ခြဲေ၀ထမ္းေဆာင္ပုံေတြကို အေသးစိတ္ရွင္းျပတဲ့အခါ သုေတသီတုိ႔ ၀မ္းသာခဲ့ၾကတယ္။ ပီထရာရဲ႕ သမုိင္းကို အေသးစိတ္ထပ္မံေလ့လာခြင့္ရခဲ့တယ္။
အာသာက ရန္သူမ်ားလာတဲ့အခါ ဘယ္ေနရာကေန ဘယ္လုိတုိက္ခုိက္ရတယ္ ဆုိၿပီး လ်ဳိ႕၀ွက္ေနရာေတြကိုလည္း ျပသေပးလုိက္တယ္။ တစ္ေနရာမွာေတာ့ ေက်ာက္နံရံႀကီးတစ္ခုမွာ ေက်ာက္ခဲေတြကုိ တမင္ျဖန္႔ႀကဲထားသလုိ ျဖစ္ေနတာကို ျမင္လုိက္ၾကတယ္။ ပညာရွင္မ်ား ဘယ္လုိမွ ဆက္စပ္အေျဖရွာလုိ႔ မရ။ ဒီအေျဖကုိ အာသာက ေျပာျပေပးခဲ့တယ္။ ဒီလုိ နံရံမွာ ေက်ာက္ခဲေတြကုိ ျပန္႔က်ဲထားတာ အလကားမဟုတ္ေၾကာင္း ၊ ထုိေက်ာက္တုံးေတြရဲ႕ေနရာဟာ စစ္သားအုပ္စုမ်ားအား ေနရာခ်ပုံကုိ ေဖာ္ျပထားတာျဖစ္ေၾကာင္း ၊ အႀကီးအကဲေတြက ဒီေက်ာက္တုံးေတြ အေနအထားကုိ ၾကည့္တာနဲ႔တင္ စစ္သားအုပ္စုေတြ မည္သည့္ေနရာေတြမွာ မည္သုိ႔မည္ပုံရွိေနေၾကာင္း အလြယ္တကူသိႏုိင္တဲ့အေၾကာင္း အာသာက ရွင္းျပလုိက္ေတာ့ သမုိင္းပညာရွင္ေတြ ေက်နပ္သြားၾကတယ္။

စိတ္၏ အာရုံယူႏုိင္ေသာ သတၱိသည္ အလြန္လွ်င္ျမန္သည္။ ကာလႏွင့္ ေဒသ အတားအဆီးမ်ားကိုလည္း ေက်ာ္လြန္ႏုိင္သည္။ ေရွးႏွစ္ေပါင္း ၂ေထာင္ေက်ာ္က ေတြ႔ႀကဳံခံစားခဲ့ရေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ဘ၀င္စိတ္အစဥ္တြင္ပင္ ေမ်ာပါလွ်က္ရွိရာ အာရုံျပဳလုိက္သည္ႏွင့္ တမဟုတ္ခ်င္း ထင္ထင္ရွားရွားေပၚလာေတာ့၏။ ဒါေၾကာင့္လည္း သိပၸံပညာရွင္မ်ားမွာ ရုပ္၀ထၳဳမ်ားကိုသာ ႏႈိက္ႏႈိက္ခြ်တ္ခြ်တ္ေလ့လာႏုိင္ေသာ္လည္း ဤကဲ့သုိ႔ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားကိုမူ သိပၸံပညာႏွင့္ ဆက္စပ္ အေျဖရွာမရႏုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ စိတ္၏ အစြမ္းသတၱိကား အံၾသဖြယ္ေကာင္းေပစြ။
( အာသာရဲ႕ ျဖစ္ရပ္ဆန္းကို ဘီဘီစီသတင္းဌာနႀကီးက documentary အေနနဲ႔ရုိက္ကူးခဲ့ၿပီး အာသာဟာ ၂၀၀၂ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္)

Ref:
ေရွးဘ၀ေနာက္ဘ၀ သိပၸံနည္းက် အေထာက္အထားမ်ား – ေဒါက္တာမင္းတင္မြန္
https://en.wikipedia.org/wiki/Arthur_Flowerdew
BBC ( https://genome.ch.bbc.co.uk/2d252cb831434406951ba6d66a9fbec3)
သုတဇုန္