ကထိန္ စတင္ျဖစ္ေပၚလာပံု

ကထိနကၡႏၶက

ကထိန္

--------

ေလာကအဆုိ..

ေက်ာင္းမွာ အျမတ္ဆံုး သိမ္၊

အလွဴမွာ အျမတ္ဆံုး ကထိန္.။ ဟူ၍ ရွိရာတြင္ အဘယ္ေၾကာင့္ အလွဴေတြထဲမွာ ကထိန္အလွဴက အျမတ္ဆံုးလို႔ တင္စားေခၚေဝၚထားသနည္း..

ကထိန္ ေ၀ါဟာရသည္ " ကထိန " ဟူေသာ ပါဠိကိုျမန္မာမႈျပဳထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္ ။ "ကထိန" ဟူသည္ကား ခိုင္ျမဲျခင္း ျမဲျမံျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အျခားတစ္ဘက္တြင္လည္း လြန္ေျမာက္ျခင္း ကင္းလြတ္ျခင္းဟု ညႊန္းဆိုၾကပါသည္။

ကထိန္ခင္းရာတြင္ သတ္မွတ္ထားေသာ ကာလအတြင္း အၿပီးခင္းရသည္။ ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းတြင္ တစ္နွစ္လွ်င္ တစ္ခါသာခင္းရသည္။ ကထိန္ဒါယကာကုိလည္း ဖိတ္ၾကားျခင္း ကမ္းလွမ္းျခင္းမ်ား မျပဳလုပ္ရယံုသာမက စကားနွင့္ အရိပ္အေငြ႔မွ်ေသာ္လည္း ေျပာၾကားျခင္း မလုပ္ရေပ။ ဤမွ်ေလာက္ ကထိန္သည္ စင္ၾကယ္သည္။

ကထိန္ခင္းျခင္း ဆိုသည္မွာ လူမ်ားကခင္းျခင္း မဟုတ္ဘဲ ရဟန္းေတာ္မ်ားက ခင္းရျခင္း ျဖစ္သည္။ လူမ်ားမွ ရဟန္းေတာ္မ်ား ကထိန္ခင္းနိုင္ရန္ (သံဃႆ ေဒမ) ဟု ကထိန္သကၤန္းကို လႈဴဒါန္းရေသာ အလႈဴရွင္မ်ားပင္ ျဖစ္ပါသည္။ သံဃာေတာ္မ်ားက ထို ကထိန္သကၤန္းကို သိမ္ထဲတြင္ သကၤန္း အလွဴခံယူမည့္ ေက်ာင္းတြင္ရွိေသာ သံဃာေတာ္ တစ္ပါးကို အားလံုး သေဘာတူညီစြာ ေရြးခ်ယ္၍ ထို သံဃာေတာ္က မိမိ ၀ါဆိုရာေက်ာင္းသို႕ ျပန္ၾကြျပီး ကထိန္သကၤန္းအား ခင္းရျခင္း ျဖစ္သည္။


ကထိန္ ျဖစ္ေပၚလာပံု

ကထိန္ အလွဴကို ပြင့္ေပၚေတာ္ မူျပီးၾကကုန္ေသာ ျမတ္ဗုဒၶ ဘုရားရွင္မ်ား လက္ထက္တို႕တြင္ ရွိခဲ့ပါသည္။ ေဂါတမ ဘုရားရွင္ လက္ထက္တြင္ ဘဒၵ၀ဂၢီ မင္းသားသံုးက်ိပ္ (၃၀- ဦး) တို႕သည္ အေဖာ္ မ်ားျဖင့္ ကပၸါသိက ေတာအတြင္း ပုထုဇဥ္တို႕ သေဘာအတိုင္း ျမဴးထးူေပ်ာ္ပါး ေနၾကစဥ္ ေဂါတမ ဘုရားရွင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ဖူးေျမွာ္ခြင့္ရျပီး တရားထူး သံေ၀ဂ ရၾကကာ မင္းသား (၃၀-ဦး)လံုး ရဟန္းဘ၀ သို႕ ေရာက္ၾကေလသည္။ ဘဒၵ၀ဂၢီ ရဟန္းတို႕ ေနထိုင္သီတင္းသံုးသည့္ ေ၀ယ် ျမိဳ႕မွ အလြန္ ေ၀းကြာေသာ ေနရာမွ ဘုရားရွိရာ သာ၀တၱိျပည္သို႕ ဖူးေျမာ္ရန္ ထြက္ခဲ့ရာ ခရီးေ၀းကြာ ျခင္းေၾကာင့္ လမ္းခရီးတြင္ပင္ ၀ါဆိုေတာ္ မူရပါသည္။ ဘဒၵ၀ဂၢီ ရဟန္းတို႕ ဘုရားရွင္ထံ ေရာက္ရွိျပီး လမ္းခရီး တြင္ ေတြ႕ ၾကံ ရေသာ အေျခအေန အခက္အခဲမ်ားကို ၾကားသိရေသာေၾကာင့္ ''ရဟန္းတို႕ ၀ါကၽြတ္္ျပီးေသာ ရဟန္းတို႕အား ကထိန္ခင္းျခင္းငွာ ခြင့္ျပဳေတာ္မူ၏''ဟု မိန္႕ေတာ္မူကာ ကထိန္ ခင္းျခင္းကန္႕သတ္ခ်က္ႏွင့္ ကထိန္ခင္းျခင္း အက်ိဳးတို႕ျဖင့္ ခြင့္ျပဳေတာ္မူပါသည္။

ကန္႔သက္ခ်က္မ်ားနွင့္ ကထိိန္

ကထိန္အလွဴတြင္ ကာလကန္႕သက္ခ်က္ႏွင့္ ဓမၼကန္႕သက္ခ်က္တို႕ ရွိပါသည္ ။
ကာလကန္႕သက္ခ်က္ အေနျဖင့္ - ကထိန္ အလႈဴေတာ္ကို သီတင္းကၽြတ္ လျပည့္ေက်ာ္ ( ၁ ) ရက္ ေန႕မွ စတင္ကာ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန႕အထိ တစ္လတာ ကာလအတြင္း ခင္းနိုင္ျခင္း၊ ကထိန္ သကၤန္း ကို ယေန႕ အလႉခံျပီး ယေန႕ကံေဆာင္ကာ ခင္းရျခင္း (ေန႕ကူးသြားလ်င္ ကထိန္ခင္းမႈ အထ မေျမာက္ျခင္း) တို႕ ျဖစ္ပါသည္။ ကထိန္ကုိ တစ္နွစ္မွာ တစ္ေက်ာင္း၊ တစ္ေက်ာင္းမွာ တစ္ခါသာ ခင္းရပါသည္…။

ဓမၼ ကန္႕သက္ခ်က္ အေနျဖင့္ -ကထိန္ကို အလႈဴရွင္မွ သဒၵါ ျဖင့္ လႈဴ ဒါန္းေသာ သကၤန္းကိုသာ ကထိန္ခင္း ထိုက္ျခင္း၊ သာသနာ့ ၀န္ထမ္း ရဟန္းသည္ အရိပ္ေယာင္မွ်ျဖင့္ပင္ ကထိန္သကၤန္းကို အလႈဴခံျခင္း မျပဳရျခင္း၊ သကၤန္းမွ လြဲ၍ အျခားေသာ ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ကထိန္မခင္းနိုင္ျခင္း ၊ကထိန္ ခင္းေသာ ရဟန္းေတာ္သည္ ၀ါဆို ၀ါကပ္ေတာ္မူျပီး ျဖစ္ရျခင္းတို႕ ျဖစ္ပါသည္။ကထိန္ အလွဴသည္ ပုဂၢိဳလ္စြဲ ဂိုဏ္း ဂဏစြဲ မထားေသာ သံဃဂုဏ္ကို အာရံုျပဳ၍ လႈဴဒါန္းရေသာ အလွဴျဖစ္ပါသည္။

ကထိန္ အလွဴသည္ကား အလွဴခံ ရဟန္းသံဃာႏွင့္ အလွဴရွင္တို႕၏ ႏွစ္ဖက္ နားလည္ ညီညြတ္မႈ ၊ သတ္မွတ္ခ်က္ ကာလအတြင္း ခင္းမႈ ၊ ကထိန္ ခင္းရာေက်ာင္းတြင္ ( ၄ ) ပါး ႏွင့္ အထက္ ရွိေသာ သံဃာ အေရအတြက္ ျပည့္မႈ ၊ အ၀တ္ သကၤန္း ျဖစ္မႈ စသည္တုိ႔ ျပည့္စံု ရပါမည္။

ရဟန္းေတာ္မ်ားျပည့္စံုရမည့္ အခ်က္မ်ား

ကထိန္ခင္းျခင္းကုိ ခံယူသည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္လည္း  ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားနွင့္ ျပည့္စံုရပါမည္။

(၁) ပုဗၺကရဏံ ဇာနာတိ- ေရွးဦးစြာ ျပဳလုပ္ရမည့္ကိစၥရပ္တို႔ကို သိရ ျပဳရျခင္း၊
(၂) ပစၥဳဒၶါရံ- ပစၥဳဒၶိရ္ျပဳတတ္ရျခင္း၊
(၃) အဓိ႒ာနံ- အဓိ႒ာန္တင္တတ္ရျခင္း၊
(၄) အတၳာရံ- ခင္းပံုခင္းနည္း သိထားရျခင္း၊
(၅) မာတိကံ- မာတိကာကို သိထားရျခင္း၊
(၆) ပလိေဗာဓံ- ေၾကာင့္ၾကကို သိထားရျခင္း၊
(၇) ဥဒၶါရံ- ကထိန္ႏႈတ္ပံုကို သိထားရျခင္း၊
(၈) အာနိသံသံ- အာနိသင္တို႔ကို သိထားရျခင္း။

ကထိန္းအပ္ေသာ သကၤန္း
ကထိန္ခင္းရန္အတြက္ ဘုရားရွင္ခြင့္ျပဳေတာ္မူခဲ့ေသာသကၤန္းသံုးထည္ကို ဆိုသည္။

(၁) သံဃာဋိ- ဒုကုဋ္ေခၚ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းႀကီး၊
(၂) ဥတၱရာသေဂၤါ- ကိုယ္၀တ္ေခၚ ဧကသီ၊
(၃) အႏၲရ ၀ါသေကာ- ခါး၀တ္ေခၚ သင္းပိုင္။

ကထိန္ျခင္းေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္မ်ား ရရွိမည့္ အက်ိဳး
(၁) အနာမႏၲ စာရ- ထင္ရွားရွိေသာ ရဟန္းကို မပန္ၾကားမူ၍ ၿမိဳ႕တြင္းရြာတြင္း ဆြမ္းဖိတ္ရာအိမ္သို႔သြားႏိုင္ျခင္း၊
(၂) အ သမာဒါန စာရ- အဓိ႒ာန္တင္ၿပီး ေဆာင္ေသာသကၤန္းကို မယူမူ၍ သြားႏိုင္ ေနႏိုင္ျခင္း၊
(၃) ယာ၀ ဒတၳ စီ၀ရ- အလိုရွိတိုင္း သကၤန္းကို အဓိ႒ာန္ ၀ိကပၸနာမျပဳမူ၍ထားႏိုင္ျခင္း၊
(၄) ဂဏ ေဘာဇန- ထမင္းစားၾကြပါ စသည္ျဖင့္ မအပ္ေသာဖိတ္ျခင္းရွိေသာ ဂဏေဘာဇဥ္ကို စားႏိုင္ျခင္း၊
(၅) ကထိန္ခင္းေသာ ေက်ာင္းတိုက္၌ ကထိန္ခင္းၿပီးေနာက္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔အတြင္း သံဃာအားလႉေသာ သကၤန္းလ်ာပုဆိုးကိုလည္းေကာင္း၊ သို႔မဟုတ္ သကၤန္းကိုလည္းေကာင္း၊ ထိုေက်ာင္းတိုက္ရွိ ကထိန္ အႏုေမာဒနာျပဳေသာ ရဟန္းတို႔သာ ရႏိုင္ျခင္း စတဲ့အက်ိဳးေတြ ရနုိင္ပါသည္။

ကထိန္ခင္းရန္ ကိစၥ ၈-ပါး။ ။

ခင္းအပ္ေသာကထိန္တြင္လည္း  
(၁) ကထိန္သကၤန္းကို အလႉခံမႈ၊
(၂) ကထိန္ခံထုိက္ေသာပုဂိၢဳလ္ကို သံဃာေတာ္တို႔က စိစစ္ေရြးခ်ယ္ေပးမႈ၊
(၃) ထိုေရြးခ်ယ္ခံရသူအား သိမ္တြင္း၌ ကမၼ၀ါဖတ္၍ ကထိန္သကၤန္းကို ေပးမႈ၊
(၄) တိစီ၀ရိက္ အဓိ႒ာန္တင္ သကၤန္းေဟာင္းကို ပစၥဳဒၶိဳရ္ျပဳ အဓိ႒ာန္စြန္႔မႈ၊
(၅) ခင္းမည့္ သကၤန္းသစ္ကို ကပၸဗိႏၵဳထိုးမႈ၊
(၆) သကၤန္းအမည္ျဖင့္ အဓိ႒ာန္တင္မႈ၊
(၇) ႏႈတ္ျမြက္၍ ခင္းမႈ၊
(၈) အႏုေမာဒနာျပဳမႈ။ အစရွိေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကုိ အစီအစဥ္အလုိက္ ျပဳလုပ္ရမည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပလုိက္ပါသည္..။  ။ 

ကထိနခႏၶက၊ အရွင္ေဇာတိ နံ႔သာနီ (2.10.2017)