#ဒဂုန္ခင္ခင္ေလး (၁၉၀၄-၁၉၈၁)

၁၉၀၄ - ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ(၂၀)ရက္၊ စေနေန႕(၁၂၆၅-ခု၊ တေပါင္းလဆန္း-၆-ရက္) တြင္ မႏၱေလးျမိဳ႕၌ အဖ ရဲအင္စပိတ္ေတာ္ ဦးေမာင္ေမာင္ေက်ာ္(ေခၚ) ဦးျမတ္ေက်ာ္ႏွင္႕ အမိ-ေဒၚခင္ခင္လတ္(၀က္မစြတ္ျမိဳ႕စားမင္း၏သမီး လတ္) တို႕ကေမြးဖြားခဲ႕။
မ်ိဳးႏြယ္ - အဖိုးျဖစ္သူ ၀က္မစြတ္ျမိဳ႕စားမင္းက ေျမးျဖစ္သူကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသည္႕အတြက္ မိမိအဖြားျဖစ္သူ၏ အမည္ကိုယူကာ''ခင္ေလးခင္''ဟု အမည္ေပးခဲ႕ေသာ္လည္း ဒဂုန္ခင္ခင္ေလးက အဖိုး၏အဘြားအမည္ကိုယူလွ်င္ ရိုင္းရာက်သည္ဟုယူဆ၍ ''ခင္ခင္ေလး''ဟု အမည္ေျပာင္းခဲ႕။
ပညာေရး - ''ေက်ာက္ပန္းေတာင္းျမိဳ႕၊ ခုနစ္တန္းျမန္မာစာသင္ေက်ာင္းတြင္ ေလးတန္းအထိလည္းေကာင္း၊ မေကြးျမိဳ႕ အဂၤလိပ္ခုနစ္တန္းေက်ာင္းတြင္ ငါးတန္းအထိလည္းေကာင္း၊ ေရႊဘိုေက်ာင္းတြင္ ခုနစ္တန္းအထိလည္း ေကာင္းပညာဆည္းပူးခဲ႕။
၁၉၁၆ - ''သူရိယမဂၢဇင္း ၀တၳဳတိုျပိဳင္ပဲြတြင္ ''ႏြဲ႕ႏြဲ႕''ဟူေသာ၀တၳဳတိုကေလးစတင္ေရးပို႕ရာ အေကာင္းဆံုး၀တၳဳအ ျဖစ္ေရြးခ်ယ္ခံရ။
၁၉၁၇ - ''သူရိယမဂၢဇင္း-အတဲြ(၁) အမွတ္(၆)တြင္ ''ႏြဲ႕ႏြဲ႕''၀တၳဳေဖာ္ျပခဲ႕။ ဆက္လက္၍ ''ရွင္မင္းညိဳ''၊ ရဲလွ်င္မင္း ျဖစ္''၀တၳဳတိုမ်ား ေရးသား။
၁၉၂၀ - ''ျပည္႕ႏွစ္မွစ၍-ဒဂုန္မဂၢဇင္းတြင္၀တၳဳမ်ား၊ ေဆာင္းပါးမ်ားေရးသား။ ဒဂုန္ခင္ခင္ေလး ကေလာင္အ မည္ခံယူ။
၁၉၂၁ - ''မႏၱေလးျမိဳ႕၌''ၾကည္ေတာ္ဆက္'' ္၀တၳဳမဂၢဇင္းကို တည္းျဖတ္ထုတ္ေ၀ခဲ႕။ (၁၅ ရက္တစ္ၾကိမ္ထုတ္ျဖစ္ ၍ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီး စာေရးဆရာမ်ား ဦးစီးထုတ္ေ၀ေသာ မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ အေစာဆံုးျဖစ္သည္တစ္ဖန္ ''ေနရွင္ နယ္''ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္ ထုတ္ေ၀ရန္ တာ၀န္ခံအျဖစ္ေဆာင္ရြက္ရန္ စုိင္ျပင္း၊ အေျခအေနအရ မထုတ္ျဖစ္ဘဲ၊ ရပ္ ဆိုင္းလိုက္ရ။ ျမန္မာအေဆြ ရုပ္ရွင္ကုမၸဏီအတြက္ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ညႊန္းမ်ားေရးသား ''ျမားနတ္ေမာင္''၊ ''ရီးစားဓား ျပ'' ရုပ္ရွင္တို႕သည္ ဒဂုန္ခင္ခင္ေလး၏ ဇာတ္ညႊန္းမ်ားျဖစ္သည္။ ဒဂုန္မဂၢဇင္းတြင္၀တၳဳ၊ ေဆာင္းပါးမ်ား ပံုမွန္ေရး သား၊ ''ကိုကိုေလး'' အမည္ျဖင္႕ ''ေမွာ္ဆရာမွတ္တမ္း''၀တၳဳမ်ား ေရးသားသည္႕အျပင္ ''ရတနာပံုထိပ္တင္လိႈင္'' ဟူ ေသာ ကေလာင္အမည္ျဖင္႕ ဒဂုန္မဂၢဇင္း''ယု၀တီစကၡဳ''က႑တြင္ အမိ်ဳးသမီးေရးရာေဆာင္းပါးမ်ား၊ ျမန္မာမႈ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားသည္။ ဒဂုန္ခင္ခင္ေလး စာအုပ္တိုက္ကို တည္ေထာင္၍ စာအုပ္မ်ားထုတ္ေ၀။
၁၉၃၃ - ''နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႕က်င္ေရး၀တၳဳ''ေရႊစြန္ညိဳ'' ကိုေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ႕။ ပထမ အိမ္ေထာင္ႏွင္႕ စိတ္သေဘာထား ခ်င္း မတိုက္ဆိုင္၍ ကြာရွင္းခဲ႕။ ထို႕ေနာက္-နဂါးနီ စာအုပ္တိုက္ မန္ေနဂ်ာ ဦးအုန္းခင္ႏွင္႕ လက္ထပ္။
၁၉၃၉ - ''တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ ပံုႏွိပ္တိုက္ တည္ေထာင္ျပီး ၀တၳဳမ်ားအဆက္မျပတ္ ေရးသားထုတ္ေ၀။ စစ္ကာလအ တြင္းတြင္ ''စစ္ေရာင္ျခည္''္၀တၳဳႏွင္႕ ''ကမၻာ႕ရန္သူ'' ၀တၳဳတို႕ကို ေရးသားျပဳထုတ္ေ၀ခဲ႕။ ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ အစိုးရက ထုတ္ေ၀ေသာ ''ဗမာ႕ေခတ္'' သတင္းစာကိုလက္ခံပံုႏွိပ္ေပးရာမွ စစ္ျပီးေသာအခါ ''ဗမာ႕ေခတ္''သတင္းစာကို မိမိ၏ ''တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ''ပံုႏွိပ္တိုက္က ပခုံုးေျပာင္းယူျပီး ကိုယ္ပိုင္သတင္းစာအျဖစ္ ဆက္လက္ထုတ္ေ၀သည္။
၁၉၄၅ - ''ေအာက္တိုဘာလတြင္ ယု၀တီဂ်ာနယ္ကို ဦးစီးထုတ္ေ၀ခဲ႕။ ''ဗမာ႕ေခတ္'' သတင္းစာတြင္လည္း ''ယု၀တီဂ်ာနယ္က႑'' ဖြင္႕လွစ္ကာ၊ အမ်ိဳးသမီးကေလာင္ရွင္မ်ားကို''ယု၀တီကေလာင္ရွင္''ဘဲြ႕၊ ''ယု၀တီ''ဘဲြ႕မ်ား ေပး အပ္ကာ ေျမေတာင္ေျမွာက္ေပးခဲ႕သည္။
၁၉၅၁ - သီေပါမင္းလက္ထက္နန္းတြင္းသရုပ္ကို ေနာက္ခံျပဳ''စာဆိုေတာ္'' ၀တၳဳထြက္။ အမ်ိဳးသမီးကေလာင္ ရွင္အဖဲြ႕ကိုတည္ေထာင္၍ ဥကၠဌအျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ႕သည္႕အျပင္ စာေရးဆရာအသင္း၏အမႈေဆာင္အျဖစ္လည္း အၾကိမ္ၾကိမ္ေဆာင္ရြက္ခဲ႕။
၁၉၆၁ - ''ယု၀တီ သတင္းစာ''ကုိ ဦးစီးထုတ္ေ၀ခဲ႕။ ကမၻာလွည္႕ခရီးကိုလည္း(၂)ၾကိမ္သြားေရာက္ခဲ႕။ ဒဂုန္ခင္ခင္ ေလးသည္၀တၳဳရွည္(၃၀)ေက်ာ္။ ၀တၳဳတို(၅၀)ေက်ာ္ ျပည္တြင္းျပည္ပ ခရီးသြားေဆာင္းပါးမ်ားႏွင္႕ အေထြေထြ ေဆာင္းပါး အေျမာက္အျမားေရးခဲ႕။ ''ေရႊစြန္ညိဳ''၀တၳဳကုိ မူလက ေရႊစြန္ညိဳ၊ သားေရႊစြန္ညိဳ-ဟုႏွစ္တဲြခဲြထုတ္ေ၀ခဲ႕ျပီး ေရႊစြန္ညိဳ ဇာတ္လမ္းကို(ရီးစားဓျမ)အမည္ျဖင္႕ ရုပ္ရွင္ရုိက္ခဲ႕။ (ပထမအၾကိမ္ရိုက္စဥ္က သီေပါပါေတာ္မူခန္းကို ျဗိတိသွ်အစိုးရက ခြင္႕မျပဳခဲ႕။ စစ္ျပီးေခတ္တြင္ ဒုတိယအၾကိမ္ ရိုက္ကူးျပခဲ႕သည္။) ပါးလ္ဘတ္၏ TheGood Earth ၀တၳဳကို ''ေျမပေဒသာ'' အမည္ျဖင္႕ ျမန္မာျပန္ခဲ႕။ ကိုယ္တိုင္ေရး အတၳဳပၸတၱိအျဖစ္''ႏွစ္ေပါင္းေျခာက္ဆယ္''ကိုေရးခဲ႕။ ထို႕ျပင္ ၀တၳဳတိုညြန္႕ေပါင္းမ်ား၊ ကမၻာလွည္႕ ေဆာင္းပါးေပါင္းခ်ဳပ္ ''ကြၽန္းဦးတည္႕သံလ်က္ခံု'' ခရီးသြားေဆာင္းပါး စာအုပ္မ်ားေရးခဲ႕။ ''စာဆိုေတာ္''၀တၳဳမွာ မူလက ဒဂုန္မဂၢဇင္းတြင္ ၀တၳဳတိုမ်ားသဖြယ္ေရးခဲ႕ျပီး ေနာက္ပိုင္းျဖည္႕စြက္ ကာ (၃)တဲြခဲြ၍ ထုတ္ေ၀ခဲ႕။
၁၉၈၁ - ဇြန္လ(၂၃)ရက္၊ အဂၤါေန႕တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ႕။

''ထင္ရွားေသာ စာအုပ္အခ်ိဳ႕''
၁။စာဆိုေတာ္ ၀တၳဳၾကီး(၃)တဲြ
၂။ေရႊစြန္ညိဳ
၃။သားေရႊစြန္ညိဳ
၄။ႏွစ္ေပါင္းေျခာက္ဆယ္(ကိုယ္တိုင္ေရး အတၳဳပၸတၱိ)
၅။ ကမၻာလွည္႕ေဆာင္းပါးေပါင္းခ်ဳပ္
၆။ကြၽန္းဦးတည္႕ သံလ်က္ခံု( ခရီးသြားေဆာင္းပါးမ်ား)
၇။ေျမပေဒသာ (ဘာသာျပန္)
၈။ျမိဳင္ယံဘြား
၉။ဂုဏ္ျမင္႕သူ
၁၀။ဂုဏ္နိမ္႕သူ
၁၁။ကြၽန္းညိဳညိဳ
၁၂။စစ္ေရာင္ျခည္
၁၃။ ကမၻာ႕ရန္သူ
၁၄။၀တၳဳတိုညြန္႕ေပါင္းမ်ား
၁၅။ေမွာ္ဆရာမွတ္တမ္းမ်ား( ကိုကိုေလး-အမည္ျဖင္႕)